Cây mọc dại cho không ai lấy nay lên đời thành đặc sản, hoa lộng lẫy, quả ngon, trồng trong nhà giúp giữ nhà, chiêu lộc
Chanh nho leo tên khoa học là Pereskia aculeata, là cây bụi leo trong họ xương rồng. Ngày trước, loại cây này thường mọc hoang ven đường không ai đoái hoài, hoặc được trồng cho leo bám vào tường đá để làm hàng rào chống trộm, vì toàn thân cây được gai nhọn bao phủ.
Thế nhưng, khi các nhà nghiên cứu thực vật phát hiện ra rằng lá cây này chứa hàm lượng protein thực vật cao tới 30%, cùng nhiều khoáng chất như canxi, sắt, magiê và vitamin C dồi dào trong quả, chanh nho leo nhanh chóng được nhìn nhận lại như một “kho báu dinh dưỡng” của tự nhiên.
Được biết, chanh nho leo có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới châu Mỹ, đặc biệt phổ biến ở Brazil và vùng Caribe. Nơi đây, người dân gọi nó là “cây sinh tồn”, bởi trong những mùa khô hạn, cây vẫn phát triển tốt. Từ Nam Mỹ, loài cây này được du nhập sang nhiều quốc gia có khí hậu tương tự, trong đó có Việt Nam, nơi nó bén rễ, mọc tốt và nhanh chóng thích nghi.
Điểm đặc biệt khiến chanh nho leo khác biệt với nhiều loại xương rồng khác chính là nó có lá xanh mọng nước. Lá dày, mịn, hơi nhớt khi nấu, có vị thanh và mát như rau mồng tơi. Người dân ở nhiều nơi hái lá non để nấu canh, xào tỏi, hoặc thêm vào món chay, vừa ngon miệng vừa bổ dưỡng.
Trong khi đó, quả của cây tròn nhỏ, khi chín chuyển từ vàng sang cam đậm, căng mọng và bóng mịn. Vị quả chua ngọt hài hòa, phảng phất hương cam chanh pha chút vị dâu dại, được nhiều người ví là chanh dây mini.
Không chỉ hấp dẫn ở hương vị, chanh nho leo còn được yêu thích bởi vẻ đẹp mộc mạc mà lộng lẫy. Mỗi độ ra hoa, giàn chanh nho leo trở nên rực rỡ với những chùm hoa vàng nhạt hoặc trắng ngà, nở xen giữa tán lá xanh bóng, tỏa hương dịu nhẹ. Khi đậu quả, cả giàn cây như được phủ thêm màu nắng, tạo nên khung cảnh vừa tươi tắn vừa ấm áp.
Hoa của cây chanh nho leo.
Một điều thú vị là ngoài công dụng làm thực phẩm, lấy bóng mát, chanh nho leo còn được xem là loài cây phong thủy tốt lành. Trong phong thủy, người ta tin rằng những chiếc gai trên thân cây tượng trưng cho sự bảo vệ và sức mạnh, giúp xua đuổi tà khí, giữ bình yên cho ngôi nhà.
Ngoài ra, quả chín màu vàng cam là biểu tượng của tài lộc và năng lượng dương, mang lại may mắn và thịnh vượng cho gia chủ. Vì vậy, nhiều người Việt nay cũng trồng chanh nho leo trước cổng hoặc trong sân vườn với niềm tin cây giúp giữ nhà, chiêu lộc.
Cách trồng và chăm sóc chanh nho leo ngay tại nhà
Cây phát triển nhanh, dễ trồng và hầu như không kén đất. Chỉ cần giâm cành xuống đất tơi xốp, thoát nước tốt, tưới nước đều là cây bén rễ và leo giàn mạnh mẽ.
Chanh nho leo ưa nắng, chịu hạn tốt, ít sâu bệnh, rất hợp với khí hậu nhiệt đới ở nước ta. Nhiều gia đình trồng cây này để làm hàng rào xanh hoặc giàn che nắng, vừa đẹp mắt vừa có ích.
Nhưng muốn cây phát triển tốt, ra hoa và kết quả nhiều, bạn cần chú ý tới những yếu tố sau:
- Ánh sáng:
Chanh nho leo là loài rất ưa ánh sáng mặt trời. Khi thiếu sáng, cây sẽ dễ bị vươn dài yếu ớt, khó ra hoa. Vì vậy, nếu muốn cây nở hoa, mỗi ngày nên cho cây phơi nắng ít nhất 6 tiếng, càng nhiều ánh sáng càng tốt.
Nhờ có ánh nắng dồi dào, cây sẽ khỏe mạnh, cành lá cứng cáp và ra hoa sớm hơn. Nếu cây của bạn đã trồng hơn 2 năm mà vẫn chưa nở, thì hãy tăng cường cho cây tắm nắng nhiều nhất có thể.
- Tưới nước:
Chanh nho leo rất chịu hạn, bởi thuộc họ xương rồng nên mang đặc tính chịu khô tốt nhưng rất sợ úng nước. Đây là “điểm yếu chí mạng” của cây, chỉ cần đất bị ứ nước là dễ bị thối rễ, rỗng gốc.
Khi tưới, nên nhớ thà khô còn hơn ướt. Đất chỉ cần hơi ẩm là đủ, tuyệt đối không để nước đọng trong chậu. Nếu bị nước đọng 2–3 ngày, rễ sẽ rất dễ bị thối.
Ngoài ra, đất ẩm lâu ngày sẽ khiến cây chỉ phát triển cành lá mà không ra hoa. Muốn cây ra hoa, chỉ nên tưới nước khi đất khô để kích thích cây phân hóa nụ sớm và nở hoa đúng thời điểm.
- Bón phân:
Khi bón phân cho cây chanh nho leo, cần chọn loại phân và thời điểm phù hợp. Trong giai đoạn sinh trưởng, nên dùng phân NPK (đạm–lân–kali) cân đối, giúp cây vừa phát triển tốt vừa sớm ra nụ. Cứ 10–15 ngày bón một lần, pha loãng ở nồng độ 0,1% (tức là 1g phân NPK hòa trong 1 lít nước, khuấy đều rồi tưới).
Khi cây bắt đầu hình thành nụ hoa, nhận biết bằng các phần nhô lên ở gốc lá, có thể chuyển sang dùng phân lân kali. Cứ 7–10 ngày bón 1 lần, kết hợp phun lên lá và tưới gốc. Sau 2–3 lần sử dụng, cây sẽ hình thành nụ rõ và bắt đầu nở hoa.
