Nga đang chịu 'đòn giáng' mạnh hơn cả hàng vạn lệnh trừng phạt của phương Tây: 1 triệu thùng dầu biến mất mỗi ngày, trong nước thiếu xăng diện rộng dù liên tục xuất khẩu dầu
Thị trường nội địa của Nga cùng thị trường năng lượng toàn cầu đang chịu cú sốc lớn vì động thái không ngờ từ phía Ukraine.
Thế giới đang dồn sự chú ý vào các cuộc tranh luận tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc xoay quanh xung đột Israel-Gaza, căng thẳng Đông Âu và chiến dịch tranh cử của Donald Trump.
Trong khi đó, một cuộc chiến âm thầm nhưng không kém phần căng thẳng đang diễn ra trên mặt trận năng lượng toàn cầu, đó là loạt đòn tấn công bằng máy bay không người lái (drone) của Ukraine nhằm vào các cơ sở dầu khí chiến lược của Nga. Động thái này đang làm rung chuyển thị trường dầu mỏ thế giới.
Trong vài tuần gần đây, các đợt tấn công bằng drone của Ukraine đã phá hủy hoặc làm gián đoạn hoạt động của hàng chục nhà máy lọc dầu, kho chứa nhiên liệu, trạm trung chuyển và đường ống dẫn dầu ở Nga.
Một số báo cáo độc lập cho biết khoảng 1 triệu thùng dầu/ngày trong công suất lọc dầu của Nga đã bị loại khỏi thị trường. Các cuộc tấn công cũng lan đến cảng xuất khẩu dầu, làm gián đoạn dòng chảy dầu thô đến các khách hàng ở châu Á.
Mục tiêu của Ukraine là làm suy yếu nguồn thu chính của Nga từ xuất khẩu năng lượng. Trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt của phương Tây vẫn chưa thể triệt tiêu dòng tiền dầu khí Nga, các cuộc tấn công bằng drone đang cho thấy mức độ ảnh hưởng sâu rộng.
Nhiều nhà phân tích nhận định, các đợt tấn công này hiệu quả hơn cả lệnh cấm vận, khiến Nga phải ngưng vận hành các nhà máy lọc dầu, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và đẩy giá nhiên liệu trong nước tăng cao. Trước áp lực đó, chính phủ Nga đã phải ban hành lệnh cấm xuất khẩu xăng, đồng thời giới hạn quyền xuất khẩu diesel đối với các công ty không trực tiếp sản xuất.
Trong khi các nhà máy lọc dầu bị đánh sập khiến nguồn cung xăng dầu nội địa thiếu hụt, Nga lại buộc phải đẩy mạnh xuất khẩu dầu thô vì không đủ kho chứa. Điều này khiến sản lượng dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga tăng đột biến, chủ yếu hướng tới các thị trường châu Á như Trung Quốc và Ấn Độ.
Tuy nhiên, việc tăng xuất khẩu này không đồng nghĩa với việc Nga đang có thế thượng phong. Trái lại, diễn biến này phản ánh thế bị động khi nước này không thể tiêu thụ dầu thô trong nước và cũng không có đủ công suất tinh chế. Hệ quả là người dân Nga tại nhiều khu vực đang đối mặt tình trạng thiếu xăng, giá nhiên liệu tăng cao.
Dù một số chuyên gia lo ngại về tình trạng dư cung trong tương lai gần, thực tế cho thấy giá dầu thế giới vẫn ổn định ở mức cao.
Song, lo ngại càng tăng khi xuất hiện thông tin Ukraine đã triển khai loại tên lửa Flamingo với tầm bắn xa và khả năng mang đầu đạn lớn hơn, có thể tấn công sâu hơn vào lãnh thổ Nga và gây thiệt hại nghiêm trọng hơn cho ngành dầu khí nước này. Nếu các đòn tấn công này tiếp tục làm suy giảm sản lượng, thế giới có thể chứng kiến tình trạng thiếu hụt nhiên liệu ở nhiều khu vực tiêu thụ lớn.
Một số quốc gia thuộc nhóm OPEC-8 gần đây đã công bố tăng hạn ngạch xuất khẩu nhằm xoa dịu lo ngại thiếu hụt. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng động thái này chỉ mang tính kỹ thuật nhằm hợp thức hóa sản lượng hiện tại, thay vì mở rộng nguồn cung thực sự. Dự trữ sản xuất còn lại của OPEC+ hiện cũng khá hạn chế, khiến vai trò "bình ổn thị trường" của nhóm này ngày càng mờ nhạt.
Trong khi đó, Mỹ và EU tiếp tục gây áp lực lên các khách hàng lớn của Nga như Ấn Độ, với hy vọng làm suy yếu năng lực xuất khẩu của Moscow. Tuy nhiên, việc Nga miễn thuế nhập khẩu cho nhiên liệu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Singapore để bù đắp thiếu hụt trong nước cũng cho thấy sự chuẩn bị cho một cuộc chiến năng lượng lâu dài.
