Tự hào vị thế Việt Nam
Ngày 2.9.1945, trên Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. 80 năm sau, dưới sự dẫn dắt của Đảng, dân tộc Việt Nam đã đạt được nhiều kỳ tích, với những mốc son chói lọi tạo nền tảng, thế và lực mới cho bước chuyển mình mang tính lịch sử: Bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: TTXVN
Không có gì quý hơn độc lập, tự do
Thành quả của ngày hôm nay chính là dựa trên một nền tảng vững chắc, đó là tinh thần đại đoàn kết dân tộc với những con người đặt lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc lên trên hết.
Trong những câu chuyện về Ngày Quốc khánh 2.9.1945, có câu chuyện về ngôi nhà 48 Hàng Ngang - nơi được Chủ tịch Hồ Chí Minh lựa chọn để viết bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Đó là căn nhà của một trong những thương nhân giàu có nhất, nằm trên con phố sầm uất nhất Hà Nội lúc bấy giờ. Các nhà sử học lý giải: “Bác Hồ tin rằng, người giàu cũng có lòng yêu nước. Người nghèo cũng có lòng yêu nước. Ai cũng có lòng yêu nước. Điều này thể hiện tinh thần đại đoàn kết dân tộc, tinh thần đặt lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc lên trên hết”.
Cuộc Cách mạng Tháng Tám nổ ra là lúc mà tiềm lực của đất nước và nhân dân hầu như kiệt quệ. Kiệt quệ bởi trước đó gần 2 triệu đồng bào vừa chết tức tưởi trong nạn đói kinh hoàng. Ấy vậy mà khi lệnh tổng khởi nghĩa do Việt Minh ban ra, ngay lập tức đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của các giới đồng bào cả nước.
Nếu không có sự ủng hộ của nhân dân, không quy tụ được sức mạnh vĩ đại của nhân dân, làm sao có thể thành công nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn như vậy? Đó là sự dấn thân và hy sinh không cần tính toán, đong đếm của các thế hệ người Việt Nam khi ấy.
Khi lợi ích quốc gia, dân tộc được đặt lên trên hết, chắc chắn sẽ được nhân dân đồng tình ủng hộ. Khi những nhà lãnh đạo thật sự vì dân, vì nước, nhân dân sẽ ủng hộ, tin tưởng và đi theo. Khi trái tim, khối óc của lực lượng lãnh đạo hòa cùng nhịp đập, suy nghĩ trong niềm vui và nỗi đau của dân tộc mình, chắc chắn sẽ được nhân dân ủng hộ. Và khi nào lực lượng lãnh đạo khơi trúng mạch nguồn, tình dân tộc, nghĩa đồng bào, tinh thần đoàn kết của các tầng lớp nhân dân - sức mạnh to lớn nhất đưa đất nước đi lên sẽ được khơi dậy.
Ngày 2.9.1945, trước đông đảo quốc dân, đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập, mở đầu bằng:
“Hỡi đồng bào cả nước,
Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Bản Tuyên ngôn lịch sử ấy được kết thúc bằng một chân lý: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”.
Chưa đầy một tháng sau khi Việt Nam tuyên bố độc lập, đội quân viễn chinh Pháp đã nổ súng xâm lược Việt Nam, hòng đưa dân ta trở lại vòng nô lệ. Để bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ nền độc lập, tự do, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kiên trì các biện pháp hòa bình để tránh cuộc chiến tranh do thế lực thực dân hiếu chiến gây ra.
Tiếng súng Toàn quốc kháng chiến thể hiện sự tiếp nối truyền thống kiên cường bất khuất chống giặc ngoại xâm của dân tộc, mở đầu thiên anh hùng ca bất diệt của chiến tranh nhân dân Việt Nam dưới thời đại Hồ Chí Minh, khẳng định phẩm giá của dân tộc quyết chiến đấu, hy sinh vì độc lập tự do của đất nước đã được hình thành và càng được khẳng định qua hành trình đấu tranh chống ngoại xâm, trở thành giá trị cốt lõi của dân tộc Việt Nam.
Với phẩm giá ấy của dân tộc, mùa Đông năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến với một tuyên bố đanh thép: “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”.
Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, đánh dấu một bước chuyển lớn của cách mạng Việt Nam. Ra đời trong thời khắc lịch sử đặc biệt, “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tác động đến sâu thẳm lòng yêu nước và ý chí quật cường của dân tộc, trở thành biểu tượng lớn của sức mạnh đại đoàn kết.
9 năm kháng chiến trường kỳ kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ - một chiến thắng mà cả thế giới đều khẳng định là “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” cùng với đó là Hiệp định Giơnevơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam và Đông Dương được ký kết. Các bên tham dự hội nghị cam kết tôn trọng các quyền dân tộc cơ bản là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của 3 nước Lào, Việt Nam, Campuchia. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi khẳng định sức mạnh và truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.
Đó là thời điểm “đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên”, công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc mới giành được thắng lợi một nửa: Miền Bắc đã được giải phóng nhưng ở miền Nam, chủ nghĩa thực dân mới đã dựng lên chế độ Sài Gòn, phủ nhận Hiệp định Giơnevơ, chia cắt lâu dài đất nước. Bởi vậy, nhân dân Việt Nam lại tiếp tục sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, nhằm giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và cuộc đấu tranh đó diễn ra trong bối cảnh lịch sử mới.
Tại miền Nam, phong trào Đồng khởi diễn ra năm 1959-1960 với lực lượng chính trị là chủ yếu, đồng bào, đồng chí miền Nam đứng lên tiến hành cuộc kháng chiến lần thứ hai và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam, chống lại kẻ thù hung bạo nhất thời đại trở nên vô cùng ác liệt.
Miền Bắc xã hội chủ nghĩa với khẩu hiệu “Tất cả vì miền Nam ruột thịt” là phương châm hành động, là lương tâm của mọi tầng lớp nhân dân. Lớp lớp các thế hệ thanh niên nối tiếp nhau tình nguyện tòng quân vào miền Nam diệt giặc. Hàng triệu bà mẹ, chị em, vợ con ở hậu phương thực hiện “Ba đảm đang”, “Ba sẵn sàng”, “Vì miền Nam ruột thịt” nên đồng bào miền Bắc quyết đóng góp “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” cho tiền tuyến. Tinh thần “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” là biểu hiện sinh động của ý chí quyết diệt địch, giành lại non sông của các thế hệ trẻ Việt Nam anh hùng chiến đấu suốt 20 năm ròng.
“Không có gì quý hơn độc lập, tự do” - câu nói bất hủ ấy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vang lên trên làn sóng phát thanh từ Thủ đô Hà Nội vào tháng 7.1966, trong thời điểm miền Bắc đang gồng mình trước bom đạn chiến tranh, còn miền Nam chìm trong máu lửa. Đây không chỉ là khẩu hiệu kháng chiến, mà là tuyên ngôn bất diệt về quyền sống và khát vọng làm người của một dân tộc từng trải qua hàng nghìn năm mất nước, chia cắt và hy sinh.
Để rồi, đầu năm 1975, trước thời cơ lịch sử, Đảng ta đã hạ quyết tâm thực hiện chiến lược giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, chỉ trong thời gian ngắn, với ý chí và sức mạnh quật cường, quân và dân ta đã tiến hành thắng lợi các chiến dịch giải phóng Tây Nguyên, Huế, Đà Nẵng và cuối cùng là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải phóng Sài Gòn, làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đầy gian khổ, hy sinh, hoàn thành vẻ vang sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, đưa cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Đại thắng mùa Xuân 1975 là mốc son chói lọi, một trong những chiến công hiển hách nhất trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam và “đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc.
Hành trình đổi mới 40 năm
Sau chiến tranh, nền kinh tế nước ta vô cùng khó khăn. Việt Nam bị cấm vận. Liên Xô và Đông Âu bắt đầu cải cách mở cửa nên cắt giảm viện trợ. Trong nước sản xuất đình đốn, đời sống nhân dân khó khăn. Tiềm lực kinh tế vô cùng nhỏ bé. Trước tình đó, Tổng Bí thư Trường Chinh tiến hành các cuộc khảo sát thực tế và tập hợp các nhà khoa học để tư vấn. Từ đó nhận ra, đã đến lúc phải đổi mới tư duy về lý luận cũng như tư duy kinh tế: Phải xóa bỏ cơ chế quan liêu bao cấp, phải có cơ chế tự hạch toán, tự chủ tài chính, phải bắt đầu áp dụng nền kinh tế có sự quản lý của Nhà nước.
Đại hội Đảng lần thứ VI tháng 12.1986, khi đề ra đường lối đổi mới, Đảng bắt đầu từ việc đổi mới tư duy, mà “trước hết là tư duy kinh tế”. Kinh tế được điều tiết theo chuyển động thị trường - vấn đề tưởng như là nguyên lý nhưng đặt vào bối cảnh khởi động Đổi mới năm 1986 khi đất nước đang lâm vào khủng hoảng kinh tế - xã hội, mới thấy hết giá trị mang tính mở đường, tính mới mẻ và hiện đại của những chủ trương chưa từng có trong tư duy của những người Cộng sản.
Đây chính là bước ngoặt để kinh tế Việt Nam có những tăng trưởng khá ấn tượng. Nếu như năm 1986, quy mô GDP của nền kinh tế chỉ đạt 8 tỉ USD, đến năm 2024 đã đạt 476,3 tỉ USD, gấp 59,5 lần. Giá trị thương hiệu quốc gia năm 2024 đạt 507 tỉ USD, xếp thứ 32 trong 193 quốc gia.
Bộ Tài chính đánh giá: “Giai đoạn 1986 - 2000 là giai đoạn đổi mới quản lý kinh tế và những bước chuyển mình ngoạn mục. Với sự ra đời của công cuộc Đổi mới, Đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam (năm 1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện, chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Việt Nam đã thực hiện nhiều cải cách mạnh mẽ, như chấm dứt cơ chế bao cấp, phát triển kinh tế đa thành phần. Công nhận và khuyến khích các thành phần kinh tế tư nhân, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, tạo động lực mạnh mẽ cho sản xuất và kinh doanh.
Tăng trưởng kinh tế từ mức thấp khoảng 4,97% bình quân giai đoạn 1987 - 1990, đã tăng lên 7,73% trong giai đoạn 1991 - 2000. Đặc biệt, trong giai đoạn 1992 - 1997, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt 8,89%. Điều này cho thấy sự chuyển mình ngoạn mục của nền kinh tế, từ tình trạng trì trệ sang phát triển năng động”.
Đặc biệt, giai đoạn 2001 - 2025 là giai đoạn phát triển nhanh, hội nhập sâu rộng và định hướng tương lai. Đây là thời kỳ Việt Nam đẩy mạnh phát triển kinh tế theo hướng hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng. Với những tiền đề vững chắc từ giai đoạn Đổi mới, Việt Nam đã thực hiện nhiều cải cách thể chế quan trọng, mở rộng quan hệ đối ngoại và tham gia tích cực vào các sân chơi kinh tế toàn cầu. Năm 2025 Việt Nam phấn đấu tăng trưởng 8,3 - 8,5% theo chỉ đạo của Đảng, Nhà nước; GDP bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD, đưa Việt Nam từ nhóm nước thu nhập thấp lên nhóm nước thu nhập trung bình thấp và đang hướng tới nhóm thu nhập trung bình cao.
Tầm nhìn hướng tới 100 năm thành lập nước
Nhìn lại hành trình 80 năm của dân tộc kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, chúng ta có thể tự tin rằng: Sau 80 năm, Việt Nam vươn mình từ một nền kinh tế mới nổi trở thành quốc gia hội nhập toàn diện, đặt nền móng để hiện thực hóa khát vọng được Đại hội Đảng XIII đặt ra: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 - sau 100 năm nước Việt Nam độc lập.
Tháng 3.2025, trong bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt vấn đề: “Sau 80 năm lập nước và 50 năm hoàn toàn thống nhất đất nước và gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đang bước vào giai đoạn có tính đột phá trong phát triển, mở ra những cơ hội nhưng đồng thời cũng đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Đất nước hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, đối diện với những biến đổi mạnh mẽ từ những đột phá về khoa học công nghệ và những biến động toàn cầu.
Hướng tới năm 2045, dấu mốc trọng đại kỷ niệm 100 năm thành lập nước, chúng ta đặt ra mục tiêu chiến lược là phải trở thành một nước phát triển, có thu nhập cao. Để đạt được điều đó, Việt Nam cần có một thế hệ trẻ không chỉ xuất sắc về trí tuệ mà còn vượt trội về thể chất, giàu bản sắc văn hóa, đủ khả năng cạnh tranh và sánh vai với các cường quốc năm châu, khẳng định vị thế đất nước trên trường quốc tế.
Quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước ta là lấy con người làm nền tảng cho sự phát triển bền vững, vì con người vừa là mục đích cuối cùng, vừa là động lực chính thúc đẩy sự phát triển xã hội. Và, phát triển kinh tế- xã hội phải hướng tới mục tiêu thỏa mãn nhu cầu tinh thần và vật chất ngày càng cao hơn của nhân dân. Phát triển con người trở thành vấn đề trọng tâm và mang tính chiến lược quyết định sự thành công của đất nước”.
Tạo tiền đề để đất nước vươn mình vào kỷ nguyên mới, 1 năm trước Đại hội XIV của Đảng nhiều quyết sách mang tính cách mạng đã được triển khai một cách đồng bộ và rất quyết liệt.
Đó là cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy được khởi xướng, thay đổi toàn diện hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương theo hướng tinh - gọn - mạnh. Hiến pháp được sửa đổi với sự đồng thuận cao trong nhân dân, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp… Sự đột phá trong tư duy đã vượt khỏi tầm nhìn trong nhiệm kỳ mà hướng đến 100 năm nước Việt Nam độc lập vào năm 2045.
Cùng với đó là sự ra đời của hàng loạt các Nghị quyết, trong đó có 4 nghị quyết mang tính trụ cột: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
“Bốn Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị ban hành trong thời gian gần đây sẽ là những trụ cột thể chế nền tảng, tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước ta tiến lên trong kỷ nguyên mới, hiện thực hóa tầm nhìn Việt Nam phát triển, thu nhập cao vào năm 2045”, Tổng Bí thư nhấn mạnh tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện các Nghị quyết của Đảng giữa tháng 5.2025.
Quan điểm nhất quán của Đảng là đầu tư và phát triển thế hệ trẻ trở thành ưu tiên chiến lược hàng đầu trong giai đoạn mới. Xây dựng và nuôi dưỡng một thế hệ thanh niên mạnh mẽ, trí tuệ và văn minh chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam không ngừng vươn lên, trở thành quốc gia phát triển, biểu tượng của khát vọng, sức mạnh và ý chí dân tộc.
Chính vì vậy, một nghị quyết mang tính đột phá, chiến lược đã được Bộ Chính trị ban hành ngay trước thềm kỷ niệm 80 năm Quốc khánh. Đó là Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo với nhiều mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn, trong đó đến năm 2045 “Việt Nam có hệ thống giáo dục quốc dân hiện đại, công bằng và chất lượng, đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới. Mọi người dân có cơ hội học tập suốt đời, nâng cao trình độ, kỹ năng và phát triển tối đa tiềm năng cá nhân. Nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài khoa học, công nghệ trở thành động lực và lợi thế cạnh tranh cốt lõi của đất nước, góp phần đưa Việt Nam thành nước phát triển, có thu nhập cao. Phấn đấu ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số lĩnh vực theo các bảng xếp hạng quốc tế uy tín”.
Nghị quyết 71 ban hành kịp thời, tạo nền tảng lâu dài trong tương lai. Cũng trong bài viết “Tương lai cho thế hệ vươn mình”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Khoảng thời gian từ 2025 đến 2045 chỉ còn đúng 20 năm. Những em bé được sinh ra trong quãng thời gian này sẽ là lớp thanh - thiếu niên của thế hệ mới, là chủ nhân tương lai của đất nước Việt Nam phát triển hưng thịnh. Để hướng tới năm 2045 với tầm nhìn về một Việt Nam phát triển toàn diện, việc định hướng phát triển con người, đặc biệt là thế hệ trẻ, trở thành ưu tiên chiến lược” và “Để xây dựng lực lượng tinh hoa, chúng ta cũng cần có các chính sách đặc biệt để thu hút nhân tài trẻ trở về từ nước ngoài, xây dựng đội ngũ nhân lực có khả năng cạnh tranh toàn cầu”.
Từ 80 năm độc lập, gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới và hướng tầm nhìn 100 năm, mỗi người Việt Nam hôm nay, trong không khí mừng Quốc khánh, có thể tự hào. Tự hào vị thế Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2.9.1945 tại Quảng trường Ba Đình. Ảnh: Tư liệu
Chiến thắng Điện Biên Phủ tháng 7.1954. Ảnh: tư liệu
Đại thắng mùa Xuân 1975. Ảnh: TTXVN
Đại hội lần thứ VI của Đảng (tháng 12.1986) khởi đầu công cuộc đổi mới. Ảnh: TTXVN
